PURMEREND - Historica Wally de Lang geeft op uitnodiging van het Purmerendse comité oproep herdenking Februaristaking 1941 donderdagavond 22 februari een gratis toegankelijke lezing over de opgepakte Joden van de eerste razzia’s in Amsterdam. Dit als onderdeel van het aandacht vragen voor het herdenken van de Februaristaking 1941. Zondagmiddag 25 februari is er in Amsterdam een programma met speeches en voordrachten en een defilé bij het beeld van De Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein. Purmerenders en Beemsterlingen kunnen als delegatie van inwoners uit de gemeente Purmerend gaan. Zij verzamelen om 16.00 uur bij de Mozes en Aäronkerk aan het Waterloopplein.

Met de eerste razzia’s in Amsterdam en het neerslaan van de Februaristaking laat de nazi-bezetter zijn ware gezicht zien. Historica De Lang is auteur van het boek ‘De razzia’s van 22 en 23 februari 1941. Het lot van 389 Joodse mannen’ (2021). Zij ontving voor haar boek de Holocaust Literatuur Prijs 2023. De lezing van Wally de Lang is in Bibliotheek Waterland aan de Waterlandlaan in Purmerend. Zij reconstrueerde op basis van persoonlijke documenten het leven van de opgepakte Joodse Amsterdammers die tijdens de eerste razzia's in de stad door de Duitsers zijn opgepakt. Tot het boek was het aantal Joodse Amsterdammers waar het om ging en wat er precies met hen is gebeurd onbekend. De toegang tot de lezing is gratis, aanmelden via https://bibliotheekwaterland.op-shop.nl/2643/lezing-de-razzias-van-22-en-23-februari-1941/22-02-2024 is noodzakelijk. Het Purmerendse comité bestaat uit Fred Beijert, Trees Lamers en Marlies Vermeulen.

Amsterdamse ‘Jodenhoek’

In 1940 is zo’n tien procent van de Amsterdamse bevolking van Joodse afkomst. Zaterdag 22 februari 1941 is de Amsterdamse ‘Jodenhoek’ door de Duitse bezetter afgegrendeld. De weken ervoor waren er relletjes en straatgevechten geweest, veroorzaakt door provocerende aanhangers van het nationaalsocialisme. Dinsdagavond 11 februari raakte WA-er Hendrik Koot in de Joodse buurt gewond en overleed enkele dagen later. Deze situatie bracht de nazi’s tot antisemitisch optreden, waaronder een grootschalige razzia op Joodse mannen tussen de 25 en 35 jaar. Dit leidde tot de Februaristaking 1941, het enige openlijke protest tegen de Jodenvervolging in Nederland. De aandacht voor de Februaristaking 1941 heeft de aandacht voor de razzia’s en de lotgevallen van de opgepakte Joodse mannen en hun gezinnen verdrongen.

gezicht geven

Wally de Lang geeft met haar onderzoek de mannen en hun gezinnen een naam en een gezicht. De opgepakte Joodse mannen waren gedoemd te sterven. Slechts twee mannen overleefden het, een van hen simuleerde bij een controle na aankomst in Buchenwald in Duitsland een besmettelijke ziekte en werd teruggestuurd. Een groot deel van de mannen is niet door de ontberingen in concentratiekamp Mauthausen om het leven gekomen, maar door vergassing in het nabijgelegen kasteel Hartheim in Oostenrijk.

vergassing in kasteel Hartheim

De Lang toont aan dat de geregistreerde overlijdensdata en -oorzaken slechts bedoeld waren om de ware doodsoorzaak te verdoezelen. Zij achterhaalde dat minstens 108 van de opgepakte Joodse mannen zijn vergast in kasteel Hartheim. Het kasteel hebben de nazi’s in gebruik om het vergassen van mensen te testen, waarna de moordmethode op grote schaal is toegepast in de concentratiekampen.

lezing

De lezing begint om 20.00 uur, de bibliotheek is voor wie zich heeft aangemeld open vanaf 19.30 uur. De lezing met veel foto’s duurt ongeveer een uur, waarna er gelegenheid is voor vragen.